|
|
|
| ณรงค์วิทย์ แสนทอง [email protected] ในชีวิตของคนทุกคนย่อมหนีไม่พ้น ''คำถาม'' และ ''คำตอบ'' ที่เป็นองค์ประกอบที่สำคัญของชีวิต คนส่วนมากมักจะมีคำตอบมากกว่าคำถาม คนบางคนมีคำถามมากกว่าคำตอบ ซึ่งถือเป็นเรื่องปกติธรรมดา ในขณะที่คนบางคน ''มีแต่คำถาม แต่ไม่มีคำตอบ'' อันนี้ถือว่าชีวิตเริ่มผิดปกติจากคนทั่วไป แต่...ที่น่ากลัวมากที่สุดคือคนที่ ''มีแต่คำตอบ แต่ไม่มีคำถาม'' คนที่มีแต่คำถาม แต่ไม่มีคำตอบ เป็นที่คน ''พยายามคิด แต่ไม่พยายามทำ'' ส่วนคนที่มีแต่คำตอบ แต่ไม่มีคำถามคือคนที่ ''พยามยามทำ แต่ไม่พยายามคิด'' ซึ่งคนประเภทหลังนี้คงจะไม่แตกต่างอะไรไปสิ่งของที่ใครจะหยิบยก เคลื่อนย้ายไปวางที่ไหนก็ได้ จะเป็นคนที่ถูกสภาพแวดล้อมกำหนดชะตาชีวิตตลอดไป การดำเนินชีวิตของเราในแต่ละขณะจะถูกชักนำชี้ชวนด้วยคำถามอยู่ตลอดเวลา เช่น ถ้าตื่นนอนแล้วเราควรจะทำอะไรต่อ? ถ้าหิวข้าวแล้วเราจะทำอย่างไร? ทำไมต้องแต่งตัวก่อนออกไปข้างนอก? ทำไมต้องนั่งรถเมล์? ทำไมต้องทักทายคนที่เรารู้จัก? ทำไมเราต้องทำงาน? และอีกหลายแสนหลายล้านคำถามที่เกิดขึ้นในชีวิตของเรา คนส่วนมากไม่ได้สังเกตว่าการดำเนินชีวิตถูกลิขิตด้วยคำถาม ทั้งนี้เพราะว่าการตั้งคำถามในกิจกรรมต่างๆของชีวิตถูกบันทึกเป็นโปรแกรมอัตโนมัติของชีวิตไปเรียบร้อยแล้ว จะเห็นว่าตอนเป็นเด็กเรามักจะมีคำถามอยู่เสมอว่าทำไมต้องเป็นอย่างนั้น? ทำไมต้องเป็นอย่างนี้ ทำไมไม่ทำแบบนั้น ทำไมไม่ทำแบบนี้? คำถามเหล่านี้ได้ถูกถามซ้ำแล้วซ้ำเล่า และได้รับคำตอบเหมือนๆกันทุกครั้ง สมองของเราก็จะบันทึกลงเป็นโปรแกรมอัตโนมัติที่สามารถตอบคำถามได้ทันทีซึ่งโปรแกรมอัตโนมัตินี้ทำงานเร็วมาก จนเราไม่รู้สึกว่าเป็นกระบวนการของการ ''ถาม-ตอบ'' ถ้าเราขับรถไปบนถนนเส้นหนึ่งที่เราขับอยู่ทุกวี่ทุกวัน พอไปถึงสี่แยกไฟแดง เราไม่เคยหยุดถามตัวเองเลยว่าเราควรจะตรงไป เลี้ยวซ้ายหรือเลี้ยวขวา แต่...ถ้าเราไม่เคยขับรถมาถนนเส้นนี้เลย เมื่อถึงสี่แยกไฟแดง ผมเชื่อเหลือเกินว่าเราจะต้องชะลอความคิดนิดนึง เพื่อเจียดเวลาให้กับการตั้งคำถามและการหาคำตอบ ตรงจุดนี้เราสามารถรับรู้กระบวนการ ''ถาม-ตอบ'' ของโปรแกรมในสมองของเราได้อย่างชัดเจน เพราะภาพของกระบวนการคิดเกิดขึ้นเป็นลำดับขั้นตอนและเป็นภาพแบบ Slow Motion เมื่อมีคำถามแล้ว วิธีการหาคำตอบของแต่ละคนอาจจะแตกต่างกันไป เช่น บางคนอาจจะคิดตัดสินใจเอาเอง บางคนอาจจะเปิดแผนที่ บางคนอาจจะสอบถามคนที่ผ่านไปมา การปล่อยให้ชีวิตมีแต่โปรแกรมอัตโนมัติเกิดขึ้นมากๆนั้นดีหรือไม่ มันก็มีทั้งข้อดีและข้อเสีย ข้อดีคือประหยัดเวลาในการคิดตัดสินใจ เพราะมันมีรูปแบบที่แน่นอนอยู่แล้ว เราจะเห็นผู้เชี่ยวชาญในด้านต่างๆที่สามารถรับรู้และตัดสินสิ่งต่างๆได้อย่างรวดเร็วและถูกต้อง นั่นเป็นเพราะเขามีประสบการณ์การถาม-ตอบมามากและมีครบถ้วนทุกแง่มุมของเรื่องนั้นๆอยู่แล้ว แต่มันก็มีข้อเสียตรงที่ถ้าเมื่อไหร่ก็ตามสภาพแวดล้อมเปลี่ยนแปลงไป แต่เรายังใช้โปรแกรมอัตโนมัติตอบคำถามในชีวิตอยู่ โอกาสเสี่ยงก็มีมากขึ้น เช่น เช่นทุกครั้งที่เราดับไฟเราจะใช้น้ำมาโดยตลอด วันหนึ่งถ้าเราเห็นไฟไหม้ในสำนักงาน ซึ่งเราหารู้ไม่ว่าไฟนั้นเป็นไฟที่เกิดจากไฟฟ้าลัดวงจรและยังมีกระแสไฟไหลอยู่ ถ้าเราเอาน้ำไปดับไฟตามโปรแกรมถามตอบอัตโนมัติเหมือนกับชีวิตในอดีตที่เคยผ่านมาแล้ว เราอาจจะไม่มีโอกาสดับไฟอะไรอีกต่อไป เพราะไฟนั้นอาจจะดับชีวิตเราเสียก่อน คนที่ประสบความล้มเหลวส่วนมากมักจะเป็นพวกที่ไว้ใจโปรแกรมการถาม-ตอบอัตโนมัติของตัวเองมากเกินไป หรือที่หลายคนเรียกมันว่าอีโก้ (Ego) หรือถ้าพูดง่ายๆคือ มีความมั่นในตัวเองสูงเกินไปนั่นเอง ความมั่นใจในตัวเองนี้เกิดจากผลพวงของประสบการณ์ในการถาม-ตอบของชีวิตที่ผ่านมา คนที่เคยคิดและตัดสินใจถูกมาตลอดมาอย่างต่อเนื่อง แน่นอนว่าคนพวกนี้จะไม่ค่อยเชื่อฟังคนอื่น เพราะประสบการณ์เดิมสอนว่าเชื่อตัวเองแหละดีที่สุด โอกาสที่จะตกหลุมพรางของโปรแกรมอัตโนมัตินั้นมีมาก เพราะ ''ความประมาท'' ชอบมาเยือน เหมือนกับคนที่ขี่จักรยานเก่งแล้ว ถึงแม้ว่าโอกาสล้มนั้นอาจจะมีน้อยกว่าคนที่เพิ่งขี่จักรยานเป็นก็จริง แต่ถ้าล้มแล้วอาจจะเจ็บมากกว่าคนที่เพิ่งขี่จักรยานเป็นใหม่ๆ เพราะไปไว้ใจโปรแกรมอัตโนมัติมากเกินไป เช่น ท่านเคยขี่จักรยานในขณะฝนตกถนนลื่นได้สบายมาก ไม่เคยล้มเลยตลอดชีวิตการขับขี่จักรยาน วันหนึ่งท่านอาจจะล้มด้วยน้ำมันเครื่องที่อยู่บนพื้นถนนเพียงหยดเดียวก็ได้ สิ่งสำคัญที่อยากจะฝากข้อคิดให้ท่านผู้อ่านคือ ถึงแม้เราจะดำเนินชีวิตในหลายเรื่องซ้ำๆซากๆก็ตามแต่ อย่าได้ไว้ใจประสบการณ์เดิมของเราให้มากนัก ลองฝึกคิดทบทวนกระบวนการนั้นๆใหม่ทุกครั้งก่อนที่จะใช้งาน รวมถึงการหัดตั้งคำถามใหม่ๆให้สมองบ้าง เช่น ในขณะที่แปรงฟัน ลองถามตัวเองนิดนึงว่าทำไมต้องแปรงฟัน วิธีการแปรงฟันที่ดีเป็นอย่างไร ทำไมวันหนึ่งเราต้องแปรงฟันอย่างน้อย 2 ครั้ง มีฟันซี่ไหนบ้างที่เริ่มผุแล้ว ถ้าไม่ให้ฟันผุเราควรจะดูแลอย่างไร เราไปตรวจเช็คสุขภาพฟันครั้งสุดท้ายเมื่อไหร่ ยาสีฟันที่ดีที่สุดคือยี่ห้ออะไร ฟันของคนทั่วไปมีกี่ซี่ และฟันของเรามีกี่ซี่ ฯลฯ ตัวอย่างนี้จะช่วยให้เราเห็นว่าแม้กิจกรรมเล็กๆในชีวิตที่เราทำอยู่เป็นประจำโดยใช้การสั่งงานของสมองแบบโปรแกรมอัตโนมัตินั้น ยังมีสิ่งที่เราไม่ทราบอีกเยอะมาก ถ้าเราฝึกทบทวนการถาม-ตอบ รวมถึงการตั้งคำถามใหม่ๆให้กับชีวิตแล้ว ผมเชื่อว่าคำถามเหล่านั้นจะมาช่วยปิดรอยรั่วของชีวิตในเรื่องนั้นๆได้เป็นอย่างดี เพราะคำถามบางคำถามเป็นเรื่องที่ท้าทายความอยากรู้ คำถามบางคำถามเป็นเรื่องที่กระตุ้นจิตสำนึก(Awareness) ให้กับเราเห็นความสำคัญของมันมากยิ่งขึ้น หวังเป็นอย่างยิ่งว่าท่านผู้อ่านคงจะสามารถนำเอาแนวทางนี้ไปใช้ในการพัฒนาศักยภาพของตัวเองได้บ้างนะครับ ''วันนี้ท่านถามตัวเองบ้างหรือยัง?'' |
คลิ๊กที่นี่เพื่อไปเวบ บริษัท เอช อาร์ เซ็นเตอร์ |
|
โดย: งาน: งานนโยบายและแผน อ้างอิงแผนงาน : - อ้างอิงโครงการ : - แหล่งที่มา: บริษัท เอช อาร์ เซ็นเตอร์ |
| Vote | |
| เป็นประโยชน์ต่อผู้โพสต์เอง | ☆ ☆ ☆ ☆ ☆ |
| เป็นประโยชน์ต่อฉัน | ☆ ☆ ☆ ☆ ☆ |
| เป็นประโยชน์ต่อผู้ปกครอง | ☆ ☆ ☆ ☆ ☆ |
| เป็นประโยชน์ต่อนักเรียน | ☆ ☆ ☆ ☆ ☆ |
| มีประโยชน์ต่อทุกคน | ☆ ☆ ☆ ☆ ☆ |
 |
 |
